Phác đồ đặc trị bệnh nấm phổi trên gia cầm: Hiệu quả sau 3-5 ngày

Bệnh nấm phổi trên gia cầm (Aspergillosis). Đây là cơn ác mộng của mọi trại chăn nuôi, đặc biệt trong mùa mưa ẩm. Sai lầm lớn nhất của người nuôi là nhầm lẫn với bệnh hen (CRD) và điều trị sai hướng, dẫn đến “tiền mất, tật mang”.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn phác đồ điều trị nấm phổi chuẩn chuyên gia, giúp chặn đứng tỷ lệ chết và cứu vãn kinh tế ngay lập tức.

---

Bệnh nấm phổi trên gia cầm (Aspergillosis) là gì và tại sao gây thiệt hại kinh tế lớn?

Bệnh nấm phổi (hay còn gọi là bệnh nấm mốc) là bệnh truyền nhiễm cấp tính hoặc mãn tính do nấm Aspergillus fumigatus gây ra. Không chỉ gây tổn thương nghiêm trọng ở phổi, nấm còn phát triển mạnh ở túi khí, gây nhiễm độc toàn thân.

Nấm Aspergillus fumigatus – “Sát thủ thầm lặng” trong chất độn chuồng tấn công như thế nào?

Aspergillus fumigatus là loại nấm ưa nhiệt (Thermophilic), phát triển cực mạnh ở nhiệt độ 37-45°C – trùng hợp thay, đây chính là nhiệt độ lý tưởng trong máy ấp trứng và quây úm gia cầm.

Bào tử nấm lơ lửng trong không khí từ chất độn chuồng ẩm mốc (trấu, rơm rạ) hoặc thức ăn hỏng. Khi gia cầm hít phải, bào tử nấm sẽ xâm nhập vào khí quản, khu trú tại phổi và túi khí, nảy mầm thành sợi nấm và tiết ra độc tố (Mycotoxin) làm tê liệt hệ hô hấp và thần kinh.

Tại sao gia cầm con (1-4 tuần tuổi) lại có tỷ lệ chết lên đến 80%?

Giai đoạn này được gọi là “Brooder pneumonia” (Viêm phổi úm). Gia cầm con có sức đề kháng yếu, hệ thống lông nhung ở đường hô hấp chưa hoàn thiện để cản bụi nấm.

• Nếu nhiễm nấm từ máy ấp: Gà/vịt con có thể chết ngay khi mới nở hoặc trong 3-5 ngày đầu.
• Thể cấp tính ở gà con gây tỷ lệ tử vong từ 50% đến 80% nếu không can thiệp kịp thời, gây thiệt hại kinh tế khủng khiếp.

[Chèn hình ảnh minh họa: So sánh đàn gà con khỏe mạnh và đàn gà bị nấm phổi đang đứng ủ rũ, cánh xệ]

---

Làm thế nào để nhận biết chính xác triệu chứng và bệnh tích nấm phổi ở gà, vịt?

Chẩn đoán đúng là chìa khóa sống còn. Rất nhiều người chăn nuôi thất bại vì nhầm nấm phổi với các bệnh vi khuẩn khác.

Dấu hiệu lâm sàng điển hình Bệnh nấm phổi trên gia cầm: Thở hổn hển, ngáp gió khác gì với bệnh CRD?

Khác với bệnh hen (CRD) hay viêm phế quản truyền nhiễm (IB) thường có tiếng rên, khò khè (rales), bệnh nấm phổi có đặc điểm nhận dạng riêng biệt:

• Thở khó nhưng không có tiếng rên: Gia cầm vươn cổ dài, há mồm thở (ngáp gió) để lấy oxy vì phổi đã bị nấm chiếm chỗ.
• Mắt lim dim: Gà thường đứng tụm lại, mắt nhắm nghiền hoặc bị viêm kết mạc mắt (chảy nước mắt, màng mắt đục) nếu nấm xâm nhập vào mắt.
• Suy kiệt nhanh: Gia cầm ăn kém, uống nhiều nước, gầy rạc nhanh chóng.
• Tiêu chảy: Phân thường có màu trắng hoặc xanh, dính bết hậu môn do nhiễm độc tố nấm.
• Triệu chứng thần kinh: Nếu nấm lan lên não, gà có thể bị co giật, ngoẹo cổ (dễ nhầm với Newcastle).

Bệnh tích Bệnh nấm phổi trên gia cầm mổ khám: Các hạt nấm “như gạo” trên phổi và túi khí trông ra sao?

Khi mổ khám, đây là những bằng chứng không thể chối cãi của Aspergillosis:

1. Phổi và túi khí: Xuất hiện các hạt nấm (u nấm) màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, kích thước từ hạt gạo đến hạt ngô. Các hạt này cứng, dai, cắt ra thấy lớp cấu tạo như củ hành.
2. Phổi đặc chắc: Phổi viêm đỏ hoặc tím bầm, mất tính đàn hồi.
3. Test nước: Cắt một miếng phổi thả vào cốc nước. Phổi bệnh nấm thường chìm hoặc lơ lửng (do đặc lại), trong khi phổi khỏe sẽ nổi hoàn toàn.

[Chèn hình ảnh minh họa thực tế: Phổi gà có các hạt nấm trắng và túi khí bị đục dày]

---

Phác đồ điều trị bệnh nấm phổi trên gia cầm hiệu quả nhất hiện nay là gì?

Nếu phát hiện bệnh, bạn cần hành động ngay lập tức theo quy trình “Cắt nguồn – Diệt nấm – Bồi bổ”.

Sử dụng thuốc đặc trị Nystatin và Itraconazole với liều lượng bao nhiêu là chuẩn?

Tham khảo thêm: 300+ thuốc thú y chất lượng cao

Đây là phác đồ thuốc được các chuyên gia thú y khuyến nghị để kiểm soát Bệnh nấm phổi trên gia cầm:

• Thuốc điều trị chính:
  • Nystatin: Đây là hoạt chất vàng trị nấm nội tạng. Liều dùng: 1g/8-10kg thể trọng (hoặc pha 1g/1.5 – 2 lít nước). Dùng liên tục 3-5 ngày.
  • Itraconazole/Fluconazole: Dùng cho các ca nặng hoặc gia cầm quý. Liều 5-10mg/kg thể trọng, uống 2 lần/ngày.
• Thuốc bổ trợ:
  • Bắt buộc dùng Bổ gan thận (Sorbitol, Methionine) để đào thải độc tố nấm.
  • Bổ sung Vitamin A, K3, C và Điện giải để tăng cường tái tạo niêm mạc hô hấp.

Nystatin

Quy trình cắt đứt nguồn bệnh từ môi trường sống ngay lập tức như thế nào?

Điều trị bằng thuốc sẽ vô nghĩa nếu môi trường vẫn đầy bào tử nấm. Bạn cần làm ngay:

1. Thay toàn bộ chất độn chuồng: Loại bỏ trấu/rơm cũ, thay bằng chất độn mới khô ráo, đã được xử lý diệt nấm.
2. Kiểm tra thức ăn: Ngưng ngay lô thức ăn nghi ngờ ẩm mốc. Vệ sinh máng ăn, máng uống bằng dung dịch sát trùng.

---

Làm sao để phân biệt Bệnh nấm phổi trên gia cầm với các bệnh hô hấp ghép khác (CRD, E.coli, IB)?

Sự nhầm lẫn là nguyên nhân hàng đầu khiến gà chết hàng loạt. Hãy tham khảo bảng so sánh nhanh dưới đây:

Đặc điểm	Bệnh Nấm Phổi (Aspergillosis)	Bệnh Hen (CRD) / Viêm phế quản (IB)
Tiếng thở	Thở gấp, không có tiếng khò khè (rales).	Có tiếng khò khè, rên rỉ, “tooc tooc”.
Bệnh tích phổi	Có hạt nấm trắng/vàng, cứng.	Phổi xung huyết, không có hạt nấm.
Túi khí	Đục, dày, có mảng nấm bám.	Có bọt khí (CRD) hoặc casein vàng (E.coli).
Điều trị	Kháng sinh không có tác dụng.	Kháng sinh (Doxy, Tylosin) có hiệu quả.

Dấu hiệu nhận biết khi Bệnh nấm phổi trên gia cầm ghép với E.coli hoặc Tụ huyết trùng?

Nấm phổi làm tổn thương niêm mạc, tạo cơ hội cho vi khuẩn E.coli xâm nhập. Khi ghép bệnh:

• Gà sốt cao, chết rất nhanh.
• Mổ khám thấy màng bao tim, màng gan có lớp fibrin trắng (kéo màng) phủ lên trên các hạt nấm.
• Lưu ý: Phải trị nấm trước hoặc song song với kháng sinh phổ rộng, không được chỉ dùng kháng sinh đơn thuần.

---

Quy trình phòng Bệnh nấm phổi trên gia cầm ở chuồng trại và máy ấp nở cần thực hiện ra sao?

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” là chân lý tuyệt đối với bệnh nấm phổi, vì chi phí điều trị cao và gà sau khi khỏi thường chậm lớn (còi cọc).

Hướng dẫn phun sát trùng định kỳ bằng CuSO4 (Phèn xanh) hoặc G-OMNICIDE?

• CuSO4 (Đồng sunfat/Phèn xanh): Giá rẻ, hiệu quả cao. Pha tỷ lệ 1g/3 lít nước uống (cho gà uống phòng) hoặc phun sát trùng chuồng trại, khu vực ủ phân (tỷ lệ 0.25%).
• G-OMNICIDE hoặc Iodine: Các chế phẩm sát trùng thế hệ mới. Phun định kỳ 1-2 lần/tuần, đặc biệt sau những ngày mưa ẩm.

Kiểm soát độ ẩm và vệ sinh máy ấp nở – Chìa khóa ngăn chặn từ trứng?

• Xông hơi khử trùng máy ấp bằng Formol hoặc thuốc tím định kỳ.
• Tuyệt đối không dùng trứng bẩn, trứng nứt để ấp.
• Giữ chất độn chuồng luôn khô ráo, tránh để máng nước rò rỉ ra nền trấu.

---

Những sai lầm thường gặp nào khiến việc điều trị nấm phổi thất bại?

Tại sao dùng kháng sinh liều cao ngay từ đầu lại làm bệnh trầm trọng hơn?

Đây là sai lầm chết người! Kháng sinh tiêu diệt hệ vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bùng phát mạnh mẽ hơn.

• Lời khuyên: Chỉ dùng kháng sinh khi xác định chắc chắn có vi khuẩn kế phát, và phải dùng kèm thuốc trị nấm.

Chủ quan với chất độn chuồng cũ và thức ăn bị ẩm mốc nguy hại ra sao?

Nhiều người chỉ chú trọng bơm thuốc vào miệng gà mà quên rằng ổ nấm nằm ngay dưới chân chúng. Nếu không thay trấu, gà liên tục hít phải bào tử mới, khiến việc điều trị kéo dài và không dứt điểm.

---

Giải đáp thắc mắc thường gặp về bệnh Aspergillosis trên gia cầm (FAQ)

Bệnh nấm phổi ở gà có lây sang người hoặc các vật nuôi khác không?

Có. Aspergillus fumigatus là tác nhân Zoonosis, có thể gây bệnh cho người, đặc biệt là người có hệ miễn dịch yếu. Người chăn nuôi nên đeo khẩu trang khi vệ sinh chuồng trại.

Gà bị nấm phổi sau khi điều trị khỏi có lớn bình thường được không?

Rất khó. Ở thể mãn tính, phổi và túi khí đã bị xơ hóa một phần, khả năng hô hấp giảm. Gia cầm thường chậm lớn, còi cọc và hiệu quả kinh tế thấp. Do đó, việc phát hiện sớm ở thể cấp tính là cực kỳ quan trọng.

Có loại vắc-xin nào phòng bệnh nấm phổi cho gia cầm chưa?

Hiện tại chưa có vắc-xin thương mại hiệu quả để phòng bệnh nấm phổi. Biện pháp duy nhất là vệ sinh thú y và quản lý môi trường nuôi dưỡng thật tốt.

---

Kết luận:

Bệnh nấm phổi ở gia cầm là một thách thức lớn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn nắm vững kiến thức về Nystatin, vệ sinh chuồng trại và nhận biết sớm triệu chứng. Đừng để sự chủ quan đánh đổi bằng cả gia tài của bạn.

Thông tin Liên Hệ:

Liên hệ ngay để được tư vấn và đặt hàng:

Hotline: 1900 986834

Email: cskh@achaupharm.com

DÙNG THUỐC Á CHÂU – NUÔI ĐÂU THẮNG ĐÓ

Fanpage: Thuốc Thú Y Á Châu

Tiktok: www.tiktok.com/@achaupharmtiktok

Youtube: www.youtube.com/@achaupharm

Địa chỉ: 130 QL1A, P. Cái Răng, TP. Cần Thơ, Việt Nam